De Sacramentskapel

De Sacramentskapel is een bijzondere en historisch belangrijke plaats in Viversel: hier vond in het jaar 1317 volgens de overlevering het Mirakel van de bloedende hostie plaats. Met eerbied vereerden onze voorouders het Heilig Sacrament: jaarlijks trokken ze te voet in processie naar Herckenrode, waar de Miraculeuze Hostie werd bewaard. 

Tijdens de Franse Revolutie werden al de kostbaarheden op de abdij veiliggesteld, alsook de Miraculeuze Hostie. Toen de abdij in 1797 werd opgeheven en verkocht, moest de hostie op verschillende plaatsen in het geheim worden bewaard, om in 1804 te worden overgebracht naar de Sint-Quintinuskerk te Hasselt. Daar bevindt de hostie zich nu nog steeds.

Aflaatbrief van Paus Urbanus IV. In het miniatuur bovenaan de brief staat de processie van het Sacrament van Mirakel afgebeeld.

Torenmonstrands uit 1286 in verguld zilver, waar de hostie origineel in bewaard is geweest.

Vijftig jaar na de overbrenging naar de Sint Quirinuskerk van Hasselt, in 1854, liet de familie Palmers een kapel oprichten boven op de Sacramentsberg. Deze bidplaats was uiterst welkom bij de mensen van Viversel en daarbuiten en werd een toevluchtsoord in alle nood. Vanaf toen trokken de mensen op Sacramentsdag ook in processie naar de kapel.

In 1904 werd de kapel hersteld, en dit in "prachtige gothiek stijl' zoals Pastoor Kessels beschreef. Reeds op 11 juli 1903 had het bisdom de toelating verleend aan pastoor Kessels om deze kapel te mogen wijden en er vier maal per jaar een mis op te dragen. Dag op dag 100 jaar na de de overbrenging van de Heilige Hostie naar Hasselt, werd de Sacramentskapel in Viversel plechtig ingezegend. Boven de deur werd het volgende opschrift gehangen: In 't jaar 1317 den 1en Augustus viel hier eene kudde schapen neder voor het All.H.Sacrament. Ter  eeuwige gedachtenis van dit wonder werd deze kapel in 1854 opgericht en in 1904 hersteld.

 

Familie Palmers bij de inzegening van de kapel in 1904

Gedenkplaat boven de deur

1-8-1904 inzegening kapel

1917: 600 jaar Sacrament van Mirakel. Deze jubileumviering had moeten plaatsvinden op 1 augustus, maar wegens de slechte weersomstandigheden werd dit verplaatst naar de eerstvolgende zondag, 5 augustus. In een artikel uit "De Bode van Limburg" is er spraken van 1500 pelgrims die dag.

1917: Viering 600 jaar Sacrament van Mirakel

In 1931 werd E.H Ballings aangesteld als pastoor van Viversel. Naast de zorg voor de kerk en de parochie lag de Sacramentskapel hem nauw aan het hart. Deze oase van rust en stilte was heilig voor hem. Pastoor Ballings kreeg vervolgens de toestemming om in de kapel elke donderdag in de zomermaanden de Heilige mis te lezen. Mede door de jaarlijkse processie werd dit genadeoord ruim bekend en niet alleen een geliefd einddoel voor de vrome wandelaar, maar ook voor de bezwaarde pelgrim. In 1938 nam hij het initiatief om de kruisweg te plaatsen op de Sacramentshelling.

Kruisweg uit 1938 aangelegd op initiatief van E.H. Ballings

Pastoor Ballings aan zijn geliefde kapel

Kapel 1948

op 1 augustus 1954 werd met veel luister honderd jaar Sacramentskapel gevierd. Ook was de Heilige hostie terug voor een dag in Viversel. kosten noch moeite werden gespaard om van deze dag een mooi feest te maken. Zoals vanouds trok de processie natuurlijk ook weer uit.

Processie aan het rustplein op 1-8-1954

De lokale motorclub AMC Bolderberg begon sinds 1961 al wedstrijden te organiseren op de voorloper van de "Omloop Terlaemen", Vervolgens besliste men om de zaken grondiger aan te pakken en een circuit te laten ontwerpen, wat begin jaren 60 aan de basis lag  voor het huidige circuit. De kapel, die de kerkfabriek van Viversel ondertussen geschonken had gekregen van de familie Palmers, lag nu volledig ingesloten in het racecircuit. Pastoor Ballings was niet gelukkig dat het Sacramentspad nu afgesloten was en doorkruist werd door een racecircuit. Gewapend met een nijptang knipte hij telkens opnieuw de draad door om zijn kapel te bereiken. Hij bleef met recht en reden een doorgang eisen voor hem en zijn parochianen. Pastoor Ballings mocht het helaas niet meer meemaken, maar pas 2 jaar na zijn overlijden bereikte de kerkfabriek, het gemeentebestuur en de omloopdirecteur een akkoord over de toegang tot de Sacramentskapel. Er werd een toegangspoort geïnstalleerd op het Sacramentspad en een metalen brug over het racecircuit gelegd (deze werd later vervangen door een brug uit beton, maar deze is in onbruik geraakt). Ook werd er toen beslist om de jaarlijkse processie te verplaatsen naar 15 augustus.

1962 Opening speeltuin Terlaemen

1962 Pastoor Ballings op de omloop Terlaemen

1963 Zicht op de sacramensberg en circuit Terlaemen

Pastoor Leen nam in 1967 het initiatief om een openluchtaltaar in te richten net achter de Sacramentskapel. Samen met zijn parochianen zorgde hij ook voor bankjes en een stevige omheining rond de Sacramentsberg. Dit betekende dan ook meteen de start van de zondagse negenuurmis tijdens de zomermaanden. In 1984 bouwden de mensen van Viversel onder leiding van Albert Poelmans een luifel over het altaar, en dit naar het ontwerp van architect Timmermans. Al de namens van de helpers werden in een fles gedeponeerd en ingemetseld in het altaar.

Vandaag de dag staat de kapel nog steeds bovenop de Sacramentsberg, maar het bos rondom is verdwenen. De kapel kijkt nu neer op de bouwwerf van één van de grootste sportinfrastructuurwerken in Vlaanderen.

Tijdens de zomermaanden worden er nog steeds openluchtmissen opgedragen. 15 augustus blijft een hoogdag voor de kapel met de jaarlijkse Sacramentsprocessie, en op 2e kerstdag vormt de kapel het decor voor een manche in het cyclocross-kampioenschap.  

Waar de Sacramentsberg ooit een oase van rust en bezinning was waar het religieuze de bovenhand had, zien we het sacrale karakter tegenwoordig steeds meer naar de achtergrond verdwijnen.

Heden is de kapel steeds bereikbaar via de hoofdingang van het circuit, en vervolgens de bewegwijzering naar rechts te volgen. 

Processie 2021

Cyclocross op de Sacramentsberg